Andrzej Mikołajków

---

Życiorys

Andrzej Mikołajków przyszedł na świat 1 czerwca 1937 roku w Dębicy jako potomek pielęgniarki Leokadii oraz lekarza Aleksandra Mikołajkowów. Dorastał u boku starszego brata Leszka w rodzinnym domu zlokalizowanym pod adresem Kościuszki 248. W młodych latach angażował się w pomoc dla osób dotkniętych tragedią, przenosząc do dębickiego getta paczki z lekarstwami oraz żywnością przygotowane przez rodziców. W trudnym czasie II wojny światowej rodzina Mikołajkowów udzielała wsparcia 13 osobom z żydowskiej rodziny Reich aż do 20 sierpnia 1944 roku, kiedy to Dębica została zajęta przez Armię Czerwoną. Andrzej przez blisko dwa lata wspólnie ukrywał członków rodziny Reich w piwnicy, garażu i na strychu ich domu, który sąsiadował z siedzibą Gestapo.

Po wojnie Reichowie zdecydowali się na emigrację z Polski, a następnie, po dotarciu do obozu przejściowego dla przesiedleńców w Austrii, zaczęli wysyłać pomocne paczki do Mikołajkowów, co trwało również po ich osiedleniu się w Stanach Zjednoczonych. Efraim Reich, jeden z ukrywanych, został rabinem w Brooklynie w Nowym Jorku.

Po ukończeniu Liceum w Dębicy, Andrzej Mikołajków w latach 1954-1961 kształcił się w Krakowie na Wydziale Lekarskim ówczesnej Akademii Medycznej, uzyskując w grudniu 1961 roku dyplom lekarza. Następnie w maju 1963 roku, zaproszony do Izraela na uroczystość posadzenia drzewa pamięci swojego ojca, otrzymał stypendium Kongresu Żydowskiego, co pozwoliło mu na roczną praktykę w szpitalu Tel-Hashomer, gdzie zgłębiał zastosowanie izotopów promieniotwórczych w medycynie, w ramach programu prowadzonego przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej (IAEA).

Po powrocie do Polski od 1964 do 1969 roku kontynuował studia doktoranckie w Szpitalu Bielańskim w Warszawie. W tym okresie, zdobył specjalizację z chorób wewnętrznych, a w 1970 roku obronił pracę doktorancką pod tytułem „Badania scyntygraficzne żołądka przy pomocy technetu 99m”.

W kolejnych latach Mikołajków pracował w Zakładzie Izotopów Instytutu Onkologii w Warszawie, gdzie uzyskał specjalizację z medycyny nuklearnej, stając się jednym z pionierów w tej dziedzinie w Polsce. Na przełomie lat 1973-1974, na zlecenie Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, spędził czas w Zambii, organizując w szpitalu uniwersyteckim w Lusace zakład medycyny nuklearnej. Od 1979 do 1982 roku, pracował w Zakładzie Medycyny Nuklearnej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie, a następnie do czasu przejścia na emeryturę w 2004 roku był związany z Zakładem Medycyny Nuklearnej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w szpitalu przy ul. Banacha 1.

Andrzej Mikołajków jest autorem oraz współautorem wielu naukowych opracowań dotyczących zastosowania izotopów radioaktywnych w medycynie. W dniu 25 lipca 1989 roku został uhonorowany przez Instytut Jad Waszem tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, a razem z nim wyróżnienie to otrzymał także jego brat Leszek Mikołajków. Wcześniej, w 1980 roku, podobnym odznaczeniem uhonorowani zostali Leokadia i Aleksander Mikołajków. W roku 2016 Andrzej Mikołajków został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Nawiązania w kulturze

Film dokumentalny autorstwa Jany Wright oraz Anety Naszyńskiej nosi tytuł Druga Prawda i ukazuje niezwykłą historię rodziny Mikołajków. Przy jego tworzeniu zainspirowano się działaniami, które miały miejsce w czasach dramatycznych wydarzeń historycznych.

Wiele informacji na temat tej rodziny można znaleźć w publikacji Zbigniewa Szurka, zatytułowanej Rodzina Mikołajkowów (próba biografii). Książka ta koncentruje się na aspektach takich jak: ofiarność, odwaga oraz poświęcenie, które towarzyszyły Mikołajkom w ich staraniach o pomoc dla społeczności żydowskiej w trudnych czasach.

---

Oceń: Andrzej Mikołajków

---